Paggamot

Kung mayroon kang lagnat, ubo, o iba pang sintomas, posibleng mayroon kang COVID-19. Kung sa palagay mo ay posibleng nalantad ka sa COVID-19, makipag-ugnayan sa iyong provider ng pangangalagang pangkalusugan.

Sa page na ito, makikita mo ang sumusunod:

• Bakit mga naaprubahang paggamot lang ang dapat gamitin
• Mga gamot na naaprubahan para sa paggamit
• Paggamot sa labas ng ospital
• Paggamot sa ospital
• Ang dapat gawin kung mayroon kang sakit
• Mga tanong at sagot

Bakit mga naaprubahang paggamot lang ang dapat gamitin

Mga paggamot lang para sa COVID-19 na inireseta ng iyong provider ng pangangalagang pangkalusugan ang dapat gamitin. Puwedeng magdulot ng matinding pinsala o pagkamatay ang mga hindi naaprubahang paggamot.

Mga gamot na naaprubahan para sa paggamit

• May naaprubahan na ang Pangasiwaan para sa Pagkain at Gamot (Food and Drug Administration, FDA) na isang gamot  para sa paggamot ng COVID-19: ang remdesivir (Veklury)
• Naglabas ang FDA ng mga pahintulot para sa emergency na paggamit (emergency use authorization, EUA). Nagbibigay-daan ito sa mga provider ng pangangalagang pangkalusugan na gumamit ng mga produktong hindi pa naaaprubahan. Ang ilang gamot na naaprubahan para sa ibang paggamit ay pinapahintulutan din para sa paggamot ng COVID-19. Pero dapat matugunan ang ilang partikular na kinakailangan.
• Bumuo ang Mga Pambansang Institusyon ng Kalusugan (National Institutes of Health, NIH) ng Mga Alituntunin sa Paggamot ng COVID-19. Nakakatulong ang mga ito sa mga provider ng pangangalagang pangkalusugan para sa COVID-19 na maunawaan kung paano gamitin ang mga available na gamot.

Paggamot sa labas ng ospital

Kung positibo ang magiging resulta ng iyong pagsusuri para sa COVID-19 at malamang ay magkasakit ka, posibleng irekomenda ng iyong doktor na magpagamot ka.

Para sa mga pasyenteng malaki ang posibilidad na magkasakit

Para sa mga taong malaki ang posibilidad na magkaroon ng malalang sakit, naglabas ang FDA ng mga EUA para sa dalawang monoclonal antibody. Ito ay bamlanivimab at casirivimab at imdevimab. Kumakapit ang mga ito sa ilang bahagi ng virus, na tumutulong sa immune system na matukoy at matugunan ito. Kung gagamitin ang mga ito, dapat ibigay ang mga ito sa lalong madaling panahon, o sa loob ng 10 araw pagkatapos magsimula ang mga sintomas.

Ayon sa Mga Alituntunin sa Paggamot ng NIH para sa COVID-19, wala pang sapat na ebidensya para irekomenda o hindi irekomenda ang mga paggamot na ito. Hindi dapat ituring ang mga ito bilang pamantayan ng pangangalaga. Available ang mga paggamot na ito sa mga nakatalagang lokasyon para sa pamamahagi. Available din ang mga ito sa maraming pasilidad para sa pangmatagalang pangangalaga sa California.

Para sa mga pasyenteng maliit ang posibilidad na magkasakit

Kung malusog ka sa pangkalahatan, posibleng irekomenda ng iyong doktor ang sumusunod:

• Pag-inom ng mga gamot, gaya ng acetaminophen o ibuprofen, para bumaba ang lagnat
• Pag-inom ng tubig o pagtanggap ng mga intravenous na likido para manatiling hydrated
• Sapat na pagpapahinga para matulungan ang katawan na labanan ang virus

Paggamot sa ospital

Magpapasya ang iyong provider ng pangangalagang pangkalusugan sa kung anong hakbang ang gagawin para sa iyong paggamot. Mayroon nang ilang gamot na nakabawas sa kalalaan ng sakit o posibilidad ng pagkamatay para sa mga pasyenteng nasa ospital sa pamamagitan ng:

• Pagpapabagal sa virus. Napapabagal ng mga antiviral na gamot ang pag-multiply at pagkalat ng virus sa katawan.
  • Ang remdesivir (Veklury) ay isang antiviral na gamot na naaprubahan ng FDA para sa paggamot ng COVID-19. Inirerekomenda ng mga alituntunin ng NIH ang remdesivir para sa ilang partikular na nasa ospital na pasyenteng may COVID-19.  Ibinibigay ito sa mga pasyente sa pamamagitan ng IV.
• Pagpigil sa overactive na pagtugon ng immune system. Sa mga pasyenteng may malalang COVID-19, posibleng mag-overreact ang immune system ng katawan sa banta ng virus. Puwede itong magdulot ng pinsala sa mga organ at tissue ng katawan. Puwedeng makatulong ang ilang paggamot na bawasan ang overractive na pagtugon na ito ng immune system.
  • Ang dexamethasone ay isang steroid na gamot. Ito ay kumikilos na mistulang natural na hormone na gawa ng katawan, at nakakapigil o nakakabawas sa pinsala. Inirerekomenda ng mga alituntunin ng NIH ang dexamethasone para sa ilang pasyenteng may malalang COVID-19. Inirerekomenda ang dexamethasone sa mga pasyenteng nangangailangan ng karagdagang oxygen.
• Paggamot ng mga kumplikasyon. Puwedeng mapinsala ng COVID-19 ang puso, mga daluyan ng dugo, bato, utak, balat, mata, at gastrointestinal na organ. Puwede rin itong magdulot ng iba pang kumplikasyon. Depende sa sitwasyon, posibleng kailanganin ng higit pang paggamot, gaya ng mga pampalabnaw ng dugo para sa namumuong dugo.
• Pagsuporta sa paggana ng immune system ng katawan. Ang plasma mula sa mga pasyenteng gumaling mula sa COVID-19  ay puwedeng maglaman ng mga antibody sa virus. Makakatulong ito sa immune system na mas mahusay na matukoy at matugunan ang virus. Pero sa kasalukuyan, hindi inirerekomenda ng mga alituntunin ng NIH ang paggamot gamit ang plasma.

Ang dapat gawin kung mayroon kang sakit

Kung mayroon kang COVID-19 o kung sa palagay mo ay mayroon ka nito, hindi ka dapat magpatuloy nang tulad sa nakasanayan. Dapat mong alagaan ang iyong sarili at protektahan ang ibang tao sa iyong tahanan at komunidad. 

Sundin ang mga hakbang na ito:

• Manatili sa bahay. Hindi malala ang magiging sakit ng karamihan ng mga taong may COVID-19. Malamang ay gumaling ka sa bahay nang walang medikal na pangangalaga. Huwag lumabas ng bahay, maliban na lang kung para sa paggamot. Huwag pumunta sa mga pampublikong lugar. Umiwas sa pampublikong transportasyon, ride-sharing, o mga taxi.
• Alagaan ang iyong sarili. Magpahinga at manatiling hydrated. Uminom ng mga over-the-counter na gamot, gaya ng acetaminophen, para bumuti ang iyong kalagayan.
• Patuloy na makipag-ugnayan sa iyong doktor. Tumawag muna bago ka humingi ng medikal na pangangalaga. Magpatingin kung nagkakaproblema ka sa paghinga o kung mayroon kang iba pang nakakabahalang senyales na nagpapahiwatig ng emergency.

Kung mayroon ka ng mga nakakabahalang senyales na ito na nagpapahiwatig ng emergency tumawag sa 911.

Mga tanong at sagot

Ano ang isang FDA Emergency Use Authorization (EUA)?

Isa itong paraan para makapagbigay ang FDA ng mas mabilis na access sa mga gamot at paggamot kapag may emergency sa kalusugan. Puwede itong kabilangan ng mga produktong pinag-aaralan pa lang. Posible itong makatulong kapag walang iba pang sapat, aprubado, at available na opsyon. May bisa ang mga EUA hanggang sa matapos ang paglalahad ng emergency. Puwedeng baguhin at bawiin ng FDA ang mga EUA alinsunod sa pagsusuri nito sa mga pangangailangan sa oras ng emergency. Puwede ring magbago ang mga EUA habang inaaprubahan, nililinaw, o nililisensyahan ng FDA ang mga gamot o paggamot.

Para sa higit pa tungkol sa paksang ito, tingnan ang

• FDA: Emergency Use Authorization
• Video ng FDA na “What is an EUA (Ano ang EUA)?” 

May inilabas na ba ang FDA na anumang Emergency Use Authorization (EUA) para sa paggamot ng COVID-19 sa labas ng mga ospital?

Oo. Naglabas ang FDA ng dalawang EUA para sa mga monoclonal antibody na gamot:

• Bamlanivimab
• Casirivimab at imdevimab, na magkasamang ibinibigay

Ang mga pahintulot ay para sa:

• Mga hindi naospital na pasyenteng may mild o moderate na COVID-19.
• Mga adult at pediatric na pasyenteng 12 taong gulang pataas at may timbang na hindi bababa sa 88 pounds. 
• Mga pasyenteng may mataas na panganib na magkaroon ng malubhang COVID-19 o maospital. Kasama rito ang mga 65 taong gulang pataas, o iyong may ilang partikular na pabalik-balik na medikal na kondisyon.

Ang mga gamot ay pinangangasiwaan ng mga provider ng pangangalagang pangkalusugan nang isang dosis sa ilalim ng balat.

Hindi awtorisado ang mga gamot na ito para sa paggamit sa mga pasyenteng may COVID-19 na nangangailangan ng:

• Pagpapaospital
• Oxygen therapy
• Dagdag na baseline na daloy ng oxygen dahil sa mga kasalukuyang kondisyon na hindi nauugnay sa COVID-19

Ang mga pasyenteng ginagamot gamit ang mga gamot na ito ay dapat patuloy na:

• Mag-isolate
• Magsuot ng mask 
• Magpanatili ng distansya sa ibang tao 
• Hindi magpagamit sa iba ng personal na gamit 
• Linisin at i-disinfect ang mga surface na "madalas hawakan"
• Madalas na maghugas ng kamay

Para sa higit pang impormasyon, tingnan ang

• FDA: Monoclonal Antibody na Bamlanivimab para sa Paggamot ng COVID-19
• FDA: Monoclonal Antibody na Casirivimab at Imdevimab para sa Paggamot ng COVID-19
• FDA: Mga Madalas Itanong Tungkol sa Awtorisasyon sa Emergency na Paggamit ng Bamlanivimab 
• FDA: Mga Madalas Itanong Tungkol sa Awtorisasyon sa Emergency na Paggamit ng Casirivimab + Imdevimab

May naaprubahan na ba ang FDA na anumang paggamot para sa mga nasa ospital na pasyenteng may COVID-19?

Oo, inaprubahan ng FDA ang antiviral na gamot na Veklury (remdesivir) para sa mga pasyenteng ito. Dapat lang gamitin ang Veklury sa isang ospital o lugar ng pangangalagang pangkalusugan na may kakayahang magbigay ng pangangalaga para sa malalang sakit. 

Tandaang binago ng FDA ang kung sinong puwedeng tumanggap ng gamot na ito sa ilalim ng EUA para matiyak na tuluy-tuloy itong maa-access para sa ilang partikular na pediatric na pasyente.

Para sa higit pang impormasyon, tingnan ang Mga Madalas Itanong Tungkol sa EUA para sa Remdesivir (PDF).

May inilabas na ba ang FDA na anumang Pahintulot para sa Emergency na Paggamit (EUA) para sa paggamot ng COVID-19 sa mga ospital?

Oo. Naglabas ang FDA ng dalawang EUA para sa paggamot ng COVID-19 sa mga pasyenteng nasa ospital:

• Ang Veklury (remdesivir) ay isang itinuturok na anti-viral na gamot. Pinapahintulutan ng EUA na gamitin ng mga lisensyadong provider ng pangangalagang pangkalusugan ang Veklury sa paggamot ng:
  • mga batang nasa ospital na may timbang na 8-88 libra, o
  • mga pediatric na pasyenteng nasa ospital na wala pang 12 taong gulang, na may timbang na hindi bababa sa 8 libra.
    
    Para sa higit pang impormasyon, tingnan ang
    – Mga Madalas Itanong Tungkol sa EUA para sa Remdesivir (PDF)
    – Sheet ng Impormasyon para sa Mga Pasyente at Magulang/Tagapag-alaga (PDF)
    – Impormasyon Tungkol sa Remdesivir para sa Mga Pasyente at Magulang/Tagapag-alaga

Ang COVID-19 Convalescent Plasma ay isang plasma sa dugo na nagmumula sa isang taong gumaling sa COVID-19. Posibleng mayroon itong mga antibody na makakatulong sa isang taong may sakit ng COVID-19.

Para sa higit pang impormasyon, tingnan ang Fact Sheet para sa Mga Pasyente at Magulang/Tagapag-alaga tungkol sa COVID-19 Convalescent Plasma (PDF).

May mga gamot bang available para sa mga nasa ospital na pasyenteng may COVID-19 na gumagamit ng ventilator?

Oo. Ang dexamethasone ay isang anti-inflammatory na gamot. Inirerekomenda ito para sa mga nasa ospital na pasyenteng may COVID-19, na gumagamit ng ventilator o supplemental oxygen.

Para sa higit pang impormasyon, tingnan ang Therapeutic Management ng Mga Pasyenteng may COVID-19 ng NIH.

Kailan ako dapat magpagamot para sa emergency?

Kung magkakaroon ka ng alinman sa mga sintomas na ito ng COVID-19, magpatingin kaagad sa doktor:

• Problema sa paghinga
• Hindi nawawalang pananakit o paninikip sa dibdib
• Bagong pagkalito 
• Kawalan ng kakayahang gumising o manatiling gising
• Pangingitim ng labi o mukha

Mayroong iba pang hindi masyadong karaniwang sintomas. Tumawag sa iyong medikal na provider kung mayroon kang anumang sintomas na malala o nakakabahala sa iyo.

Kung kailangan mong pumunta sa ospital, tumawag nang maaga upang mapaghandaan nila ang iyong pagdating. Kung tatawag ka sa 911, sabihin sa operator na nakakaranas ka ng mga sintomas ng coronavirus. Ito ay para makapaghanda ang mga manggagawa sa ambulansya na gamutin ka nang ligtas.

Hindi ka ba sigurado kung naaangkop ito sa iyo? Ipasuri ang iyong mga sintomas sa Symptom Screener o makipag-ugnayan sa iyong doktor sa pamamagitan ng telehealth.

Kailan ako puwedeng lumapit sa ibang tao pagkatapos kong magkaroon ng COVID-19 na may mga sintomas?

Puwede ka nang lumapit sa ibang tao matapos ang sumusunod:

• 10 araw simula nang lumabas ang mga sintomas at
• Hindi bababa sa 24 na oras ka nang walang lagnat nang hindi umiinom ng gamot na pampababa ng lagnat at
• Kapag bumuti na ang mga sintomas

Ang Mga Center para sa Pagkontrol at Pag-iwas sa Sakit (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) ay may detalyadong impormasyon tungkol dito para sa mga taong may COVID-19 na may mga sintomas.

Puwede bang magsama ang dalawang tao na nagpositibo sa pagsusuri?

Hindi. Dapat kang magsagawa ng mga hakbang na pang-iwas sa sakit para maprotektahan ang iyong sarili at ang ibang tao. Hindi pa namin alam kung o kailan puwedeng magkaroon ulit ng COVID-19 ang isang tao. 

Manatiling updated

• CDC: Mga Paggamot na Puwedeng Irekomenda ng Iyong Provider ng Pangangalagang Pangkalusugan Kung Mayroon Kang Sakit
• CDC: Paano Kumakalat ang COVID-19
• CDC: Ano Ang Gagawin Kung Ikaw Ay May Sakit
• CDC: Kailan Ka Pwedeng Lumapit sa Ibang Tao Matapos Mong Magkaroon o Posibleng Nagkaroon ng COVID-19
• CDC: Pagtigil ng Pag-isolate para sa Mga Taong May COVID -19 na Wala sa Mga Lugar ng Pangangalagang Pangkalusugan
• NIH: Mga Alituntunin sa Paggamot ng COVID-19
• NIH: Database ng klinikal na pagsubok
• Mga klinikal na pagsubok ng NIH para sa mga bakuna at gamot: Mga Klinikal na Pag-aaral ng Center para sa Pananaliksik ng Bakuna